SÖZLEŞME YAPMA VE İNCELEME TEKNİKLERİ

İş hayatımızın çeşitli aşamalarında şirket sahibi ya da yöneticisi olarak protokol, akit, mukavele, kontrat, anlaşma gibi başlıklarla sık sık karşımıza çıkan sözleşmelerle karşılaşır ve bunları imzalarız.
Sözleşme; tarafların belli bir amaca yönelik olarak sonuç doğurmayı kararlaştırdıkları hukuki bir işlemdir.
Sözleşmede her zaman iki bulunur ve taraflar birbirlerine karşı yükümlülük altına girerler. Sözleşme ile yükümlülük altına girilen konu; sözleşme süresince ve sözleşmede yer alan şartlar doğrultusunda her iki tarafı da bağlar.
Usulünce İmzalanmış bir sözleşme hukuki çekişmelerde en kuvvetli deliller arasındadır.
Bu yazımızda önemine binaen sözleşme hazırlarken ve imzalarken dikkat edilmesi gereken noktalara değinceğiz.
Şirketlerin faaliyetlerini hukuken sağlıklı ve risksiz gerçekleştirmesine katkıda bulunmak amacıyla hazırladığımız yazımızın içeriğini, özellikle şirketlerde imza yetkisine sahip üst düzey yöneticilerin biraz daha dikkatli okumalarını tavsiye ediyoruz.

Sözleşmede Bulunması Gerekli Unsurlar:

Her sözleşmede genellikle aşağıdaki bölümler bulunması gerekmekle birlikte tarafların isteğine göre bunlar azaltılıp çoğaltılabilir ya da isimleri değiştirilebilir. Sözleşme içeriğinin konu başlıkları altında toplanması hem hazırlayan hem de daha sonra değerlendirenler açısından kolaylık sağlamaktadır.

1. Sözleşmenin Başlığı
2. Sözleşmenin Tarafları
3. Sözleşmenin Konusu
4. Sözleşmenin İmza Tarihi
5. Tarafların Yükümlülükleri
6. Ödeme yapılacaksa tutar, para birimi ve ödemenin ne şekilde yapılacağı (nakit, vadeli, senetle vb) ve vadesi
7. Temerrüde düşmenin sonuçları (Cezai şart, gecikme faizi oranı)
8. Cezai şart varsa hangi durumda gündeme geleceği ve şekli
9. Sözleşmeye konu edimlerin ayrıntılı açıklaması (mesela bir taraf ürün satıyorsa bu ürünün tüm özellikleri, adedi)
10. Sözleşme konusu işin ya da malın teslim ya da ifa şekli, zamanı, yeri,
11. Garanti Süresi ve Şartları,
12. Sözleşmenin imza tarihi ve yeri ile nüsha sayısı,
13. Anlaşmazlıklarda öngörülen çözüm yolları (tahkim vb.) ve yetkili mahkeme,
14. Sözleşmenin Süresi,
15. Varsa ekleri
16. Sözleşmenin feshi şartları ve şekli ile fesih sonrası yapılacaklar.

Sözleşme Hazırlayacaklara ve İmzalayacaklara Tavsiyelerimiz:

Genellikle çok sık sözleşme imzalanmayan bir şirket sahibi veya yöneticisi isek sözleşmelerde bazı önemli noktaları gözden kaçırmamız kaçınılmaz olabilmektedir. Aşağıda sayılan maddeleri bir kontrol listesi olarak kabul edebilirsiniz.

1. Sözleşme imzalarken karşı tarafın imza yetkisini araştırınız. Ticaret sicil gazetesi ve imza sirkülerini karşılaştırınız.
2. Sözleşme ekine imza sirküleri ve Ticaret Sicil Gazetesini de ekleyiniz.
3. Şirketlerin imza ile birlikte kaşe de kullanmaları gerekmektedir bunu unutmayınız.
4. Sözleşmelerin noter önünde yapılması ispat kolaylığı sağlamakla birlikte zorunlu bir husus değildir. (Araç alım satım sözleşmesi gibi bazı sözleşmeler sadece noterlerce yapılmaktadır, bunları taraflar kendi aralarında yapamazlar)
5. Sözleşmelerde taraf sayısınca nüsha hazırlanmalı ve taraflarda birer nüsha kalmalıdır. Bu nüshalar arasında hiçbir farklılık olmamalıdır.www.muzafferozcan.av.tr
6. Sözleşmelerin her sayfası taraflarca ayrı ayrı imzalanmalı ve mühürlenmelidir.
7. Tarafların Ticari Unvan ve isimleri sicil gazetesindeki veya Nüfus Cüzdanındaki aslına uygun şekilde yazılmalıdır.
8. Tarafların yükümlülükleri açık ve anlaşılır bir şekilde yazılmalı, yoruma ve şüpheye meydan bırakılmamalıdır.
9. Sözleşmeye yazılan rakamlar yazı ile de ayrıca yazılmalıdır.
10. Daha anlaşılır olması bakımından sözleşme yukarıda sayılanlar gibi çeşitli başlıklardan oluşmalıdır.
11. Şart olmamakla beraber her sözleşmede kefil veya teminat olması uygun olacaktır.
12. Yabancı dilde hazırlanmış sözleşmelerin imzalanması söz konusu ise, bunların çevirilerinin sözleşme içeriği konusunda bilgi sahibi tercümanlarca yapılması ve bu tercümelerin incelendikten sonra imzalanması uygun olacaktır. Bu noktada sık yapılan bir hata, sıradan yabancı dil bilen bir kişiye yaptırılan tercümenin yeterli görülmesidir. Oysa bir kredi sözleşmesini çeviren makine mühendisi ne kadar başarılı olacaksa; aynı şekilde bir makine alım sözleşmesinin içeriğini tercüme eden bir iktisatçı da o kadar başarılı olacaktır. Demek istediğimiz bu türlü yabancı metinlerin konunun uzmanlarınca çevirilerinin yapılmasıdır.
13. Sözleşmenin imzalanmasından sonra elimizde kalan ıslak imzalı nüsha güvenli bir şekilde muhafaza altına alınmalıdır. Aynı nüshanın bir veya birkaç fotokopisi de çıkarılarak gerekli hallerde fotokopiler kullanılmalı orijinal nüsha üzerinde karalama veya işlem yapılmamalıdır.
14. Taraflar aralarında anlaştıktan sonra sözleşmeye kanunlara aykırı olmayan her hususun yazılması mümkündür. Bu nedenle diğer tarafın bunun sözleşmeye yazılması mümkün değil veya gerek yok nitelemelerine aldırmadan tüm isteklerinizi sözleşmeye geçirebilirsiniz.
15. Parasal tutarlarda dövizli işlemler söz konusu ise ödemenin dövizle yapılmaması durumunda esas alınacak kur tespit edilmelidir.
16. Tedbirli olun sözleşme imzalamadan işe başlamayın, edimi ifa etmeyin!
17. Sözleşme incelemeyi ve imzalamayı aceleye getirmeyin, ayaküstü sözleşme imzalamayın. Kararınız verdikten sonra da imzalamaktan çekinmeyin.
18. İş hayatınızın ya da mesleki kariyerinizin başında iseniz sözleşme imzalamadan geleceğinizi etkiyecek imzayı atmadan bir kez daha düşünün ve inceleyin!
19. Sözleşmeler ekleriyle birlikte bir bütündür. Onların da aynı dikkatle incelenmesi gerekir.
20. Sözleşmede maddeler arasındaki uyum kontrol edilmeli ve maddeler birbiri hükümlerini geçersiz ya da anlaşılmaz kılacak şekilde düzenlenmemelidir.
21. Sözleşmenin temel hukuki dayanağı doğru tespit edilmelidir. Örneğin bir bilgisayar yazılım eserini menkul mal kiralaması ve satışı sözleşmesiyle devralırsanız eser sahibinin haklarını bilmeden devralmış olursunuz.
22. Sözleşme yapma görüşmeleri bazen uzun saatler devam edebilmekte, taraflar önceden bir taslak üzerinde anlaşmış olsalar bile görüşmede şartlarda değişiklik yapabilmektedirler. Bu gibi durumlarda önceden iyi hazırlık yapmış, esneyebileceği son noktayı belirlemiş olan taraf genelde lehine bir sözleşmeyle toplantıdan ayrılmaktadır. O yüzden sözleşme görüşmelerine girmeden önce çok iyi bir hazırlık yapılması uygun olacaktır.
    Lütfen bir sözleşmeyi imzalamadan hukuki denetim için şirketinizin hukuk danışmanına mutlaka inceletiniz. Bunun uzun vadede her zaman faydalı bir davranış olduğunu unutmayınız.

Kaynak : http://www.muzafferozcan.av.tr/2008/04/30/sozlesme-yapma-ve-inceleme-teknikleri/